ARAMALI VERGİ İNCELEMESİ

Aramalı vergi incelemesi,sonuçlarına hapis cezası bağlanan vergi kaçakçılığı suçlarının söz konusu olduğu durumlarda gündeme gelen arama müessesesi incelemenin olağan yollarda yapılmasının incelemeden beklenen amacın tam olarak gerçekleşmemesine ve bu nedenle de suçun tespiti için gereken delillere ulaşılması konusunda inceleme elemanlarının elinin güçlendirmek amacı ile Vergi Usul Kanunun da yer almaktadır.

Bir ceza hukuku konusu olan arama, suç süphesi altındaki kişilerin suç delillerini elde etmek amacıyla konutta, başka kapalı yerlerde veya kişilerin üzerinde yapılan araştırma faaliyetidir.

yine ceza hukuku konusu olan el koyma ise suçun ve tehlikenin önlenmesi amacıyla suçun delili olabilecek nitelikteki ve herhangi bir kimsenin zilyetliğinde bulunan eşyanın zilyedin rızası hilafına alınmasını ifade eder. 

Vergi hukukında arama vergi kaçakçılığına dair; defter, belge, yazı gibi delillerin ve gerektiğinde mal veya eşyaların elde edilmesi amacıyla suçu işleyen suça iştirak eden suçun işlenmesine yardım eden kişileri konutlarında yada kapalı yerler de incelenmek üzere el konulmasını ifade eder.

Aramanın en önemli konuşulu vergi kaçırdığına dair belirgin işaretler taşımasıdır ve sulh ceza hakiminden izin alınması gerekmektedir.

Aramalı  incelemedeki süreç normal vergi incelemesinden farklıdır. İhbar veya yapIlan incelemeler dolayısıyla, bir mükellefin vergi kaçırdığına ilişkin deliller varsa, bu mükellef veya kaçakçılıkla ilgisi görülen diğer şahıslar üzerinde, sulh yargıcından alınan gerekçeli bir arama kararı ile arama yapılabilir. 

  

Aramaya başlamadan önce aramayı yapanlardan kimliklerini ve  mahkeme kararını göstermelerini, aramanın amacını ve kapsamını  açıklamalarını isteme hakkınız  vardır.

Aramada bulunan ve incelenmesine gerek görülen defter ve belgelerin ayrıntılı  olarak tutanakla tespit olunması gerekir. Arama esnasında zaman yetersizliği vb. nedenlerle ayrıntılı  tutanağın tanzimi mümkün olmazsa defter ve belgelerin konulduğu yer veya kapların mühürlenmesi ve durumun bir tutanakla tespit edilmesi gerekir. Daha sonra mührün fekki (mührün koparılması, kesilmesi) işlemi gerçekleştirilir ve durum yine bir tutanakla tespit edilerek vergi incelemesine başlanılır. 

Aramada ele geçirilen defter ve belgelerin incelenir ve alınan defter ve belgelerden suç delili teşkil etmeyenler size bir tutanakla geri verilir. Haklı sebeplerin varlığı halinde bu süre sulh yargıcının  kararı üzerine uzatılabilir. incelemenin sona ermesi ile birlikte tespitlere ilişkin olarak düzenlenip müştereken imzalanan inceleme tutanaklarının birer örneği de size verilir. Bu aşamadan sonraki süreçte normal vergi incelemesi ile herhangi bir farklılık  bulunmamaktadır.

İhbara dayanan aramalarda, ihbarda belirtilen hususların mevcut olmadığının ortaya çıkması halinde nezdinde arama yapılan kimse, muhbirin adının  bildirilmesini isteyebilir. Bu takdirde vergi dairesi muhbirin ismini bildirmeye mecburdur. 

İnceleme sırasında vergiyle ilgisi bulunmayan şahsi ve özel mektup ve diğer evraklar tutanakla sahiplerine geri verilir. 

Mükellef, vergi inceleme elemanının nezaretinde, defter ve belgeler üzerinde incelemeler yapmaya ve bunlardan suret ve kayıtlar çıkarmaya yetkilidir. (Örneğin: Sosyal Güvenlik Kurumlarına vereceği bildirge için) 

Defter ve belgelerin muhafaza altına alınmış  olması, süresi gelen vergi beyannamelerin verilmesi ödevlerini ortadan kaldırmaz. 

Mükellefin yazılı  olarak talepte bulunması durumunda, beyannamesini düzenleyebilmesi için gerekli bilgileri defter ve belgelerden çıkarmasına izin verilir. 

Defter ve belgelerin muhafaza altına alındığı tarihten vergi beyannamesinin verileceği tarihe kadar olan süre 1 aydan kısa ise beyanname verme süresi kendiliğinden bir ay uzar ve ek süre bu müddetin sonunda başlar. 

Arama sonucunda bulunan defter ve belgelerin muhafaza altına alınması nedeniyle yapılamayan kayıtlar, defterlerin geri verilmesinden sonra 1 aydan az olmamak üzere idare ile mükellef arasında kararlaştırılan uygun bir süre içinde tamamlanır. 

Defterler muhafaza altına alındığında, mükellef dilerse işlemlerini yeniden tasdik ettireceği defterlere kaydedebilir ve defterlerin  iadesi halinde iade edilen defterlere intikal ettirebilir.

VERGİ İNCELEMESİNDE SÜREÇİN TAKİP EDİLMESİ

Vergi incelemesi; incelemeye başlanılmasından incelemenin sonlandırılmasına kadar olan süreyi ifade eder. 

Vergi incelemesinin usülüne ilişkin kanunlarda ve mevzuatta yer alan kurallara inceleme sırasında inceleme elemanları ve vergi yükümlüleri inceleme sırasında başvurulmaktadır. 

Vergi incelemesinin mükellef lehine sonuçlanması için en başta mükellefin inceleme süresini çok iyi takip etmesi gerekiyor. 

İdare tarafından yürütülecek olan tarh ve ceza kesme işlemlerinin dayanağını teşkil eden vergi incelemesi faaliyeti ve vegi inceleme raporunun oluşması surecini zamanın da takip etmemesi mükellefin mal varlığına ilişkin sonuçlar da ortaya çıkarmaktadır. Bu sebeple mükellef vergi incemelemesinin yapılıp yapılmadığı hakkında bilgi sahibi olması inceleme sürecini takip etmesi ve bu süreçteki haklarının koruması açısından son derece önemlidir. inceleme sonucu mükellef aleyhine sonuçlanan ceza ihbarnamesi sürecinde var olan yasal sürelerin de iyi takip edilmesi ve gerekli sürelerin kaçırılmaması gerekmektedir. zira bu süreler incemele elemanları içinde çok önemlidir. incemele elemanlarınında kendilerine tanınmış olan yetkilerini kullanabilmesi için inceleme süreçini iyi iadere etmeleri gerekir. 

Vergi inceleme süreci İncelemeye başlama tutanağının düzenlenmesi başlar. inceleme elemanın incelemeye başlama süreci de tutanağın imzalanması ile başlamış olur. tabii inceleme elemanı incelemeye başlama tutanağının düzenlenmesinden önce hazırlık işlemleri ve inceleme planı gibi bir takım hazırlıklar yapar. 

Vergi incelemesi, içinde bulunulan yılı da kapsamak üzere,  takip eden yılın başından başlayarak 5 yıl içinde önceden  size bildirilmeksizin her zaman yapılabilir.

Vergi incelemesine;

Hesap uzmanları  ve yardımcıları

Maliye müfettişleri ve yardımcıları

Vergi Dairesi Başkanları / Defterdarlar 

Gelirler kontrolörleri ve stajyer gelirler kontrolörleri

Vergi denetmenleri ve yardımcıları

Gelir idaresi Başkanlığı merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrolarında görev yapanlar

Vergi dairesi müdürleri
yetkilidir. 

Yukarıda sayılanlar dışında hiçbir kişinin vergi inceleme yapma yetkisi bulunmamakta olup, inceleme başlamadan önce ilk temasta inceleme elemanlarýnýn kimliklerini size göstermeleri yasal bir zorunluluktur.

Peki Kimler Vergi ncelemesine Tabidir? 

Vergi Usul Kanunu’na veya diğer kanunlara göre; 

- Defter ve hesap tutmak, 

- Evrak ve vesikaları muhafaza ve ibraz etmek, 

mecburiyetinde olan gerçek ve tüzel kişiler vergi incelemesine tabidir